Maar er is toch niets mis met melk? Deel 2

In een vorig artikel haalden we reeds twee redenen aan waarom melk helemaal niet zo'n goed voedingsproduct is, namelijk door het dierenleed en door de gezondheidsproblemen die eraan gelinkt worden. In deze post gaan we hier nog verder op in en onderzoeken we de milieu-impact van melk en gaan we kijken of je echt melk nodig hebt voor sterke botten.

Melk en het milieu

Zoals je in ons artikel over het milieu kan lezen, heeft de hele vee-industrie een erg slechte impact op onze leefomgeving, en hier hoort de melkindustrie uiteraard bij. Het gaat hierbij niet enkel om een torenhoge uitstoot van broeikasgassen, maar ook om een veel te groot landgebruik, waterverbruik en watervervuiling. Zoals je hier kan zien is er meer dan 3.700 liter (= 1.000 gallons) water nodig om 3,7 liter (= 1 gallon) melk te produceren:

Daarnaast moeten we ook nog rekening houden met een groot overschot aan mest, geproduceerd door al deze dieren. Dit komt vaak in de waterwegen terecht, wat resulteert in vervuiling van rivieren en uiteindelijk ook oceanen.


Volgens dit artikel bestaat 48 tot 65 procent van de milieu-impact van melk uit de methaan-productie. Dat wil zeggen dat de helft van het probleem met melk feitelijk gewoon de scheten van de koeien zijn. Een koe stoot namelijk dagelijks grote hoeveelheden methaan uit in de vorm van scheten en boeren (smakelijk!), en laat methaangas nu net één van de meest problematische broeikasgassen ter wereld zijn... Dan mag je nog zo milieuvriendelijk proberen zijn als melkboer, het grootste deel van het probleem kan je niet controleren. Bovendien is organische of biologische melk nog erger. Dit houdt in dat de melkkoeien gewoon buiten grazen, in plaats van binnen verwerkte voeding te krijgen. Dit is uiteraard beter voor het dierenwelzijn, maar vers gras is veel moeilijker te verteren en resulteert in veel meer scheten en boeren, en dus meer methaan-uitstoot.


Moraal van het verhaal? De meest milieuvriendelijke melk is nog altijd gewoon geen melk.

Sterke botten?

Maar, maar, maar... Hoe kan je zonder melk ooit sterke botten krijgen? Eerlijk gezegd is dit een van de best verkochte fabeltjes van de melkindustrie. Echt waar, de man die ooit als eerste gedacht heeft "Laten we mensen doen geloven dat melk sterkere botten geeft" was een marketing genie. Maar het is simpelweg niet waar dat je melk nodig hebt om sterke botten te krijgen. Gewoon twee logische argumenten leiden al tot die conclusie.

Een eerste puntje is het feit dat de mensheid helemaal nog niet zo lang melkproducten eet of drinkt. Melk werd pas 10.000 jaar geleden voor het eerst geconsumeerd (1) en daarna duurde het nog enkele duizenden jaren voordat melk echt wijdverspreid raakte (2). Dit is logisch natuurlijk, want we moesten eerst dieren kunnen temmen en kweken alvorens we hun melk konden opdrinken. De anatomisch moderne mens (de Homo Sapiens) bestaat al 100.000 tot 200.000 jaar (3), wat dus wil zeggen dat onze voorouders minstens 90.000 jaar zonder melk hebben geleefd. We kunnen zelfs nog verder gaan en ervan uitgaan dat onze voorouders vóór de Homo Sapiens, van zodra zij rechtop konden lopen, hetzelfde skelet en dezelfde calcium-behoefte hadden als wij. Dit wil zeggen dat we alle Homo's in rekening nemen vanaf de Australopithecus (4 miljoen jaar geleden). De tijdlijn hierboven, gevonden op de pagina van Mic the Vegan, beeldt uit hoe dit er dan uitziet: slechts het superkleine zwarte streepje links is de periode waarin we melk consumeerden. Alles wat daar vóór komt is de melk-loze periode. Relatief gezien drinken we dus echt maar een heel korte periode al melk.

Hadden onze voorouders dan misschien slechtere botten? Nee, integendeel! Sinds onze melkconsumptie is ons skelet zelfs slechter geworden, niet beter (4, 5, 6). Dit komt natuurlijk ook omdat we sedentair geworden zijn en daarom minder beweging hadden (want beweging is ook een cruciale factor om sterke botten te krijgen), maar je zou toch denken dat de grote hoeveelheden calcium die in melk zitten dit tekort aan beweging ruimschoots zouden opgevangen hebben. Niet dus.

Een tweede puntje dat aantoont dat mensen helemaal geen melkproducten nodig hebben, is het simpele feit dat 65 procent van de wereldbevolking lactose-intolerant is en dus geen melkproducten kan consumeren (7). Vooral Aziatische, Afrikaanse en Indiaanse bevolkingsgroepen zijn genetisch niet in staat om melk te verteren. Het is dan toch volstrekt absurd om mensen aan te bevelen minstens een portie melk per dag te consumeren om gezond te zijn, als de overgrote meerderheid van de mensen hier allergisch aan is?!

Wil dit dan zeggen dat 65% van de wereldbevolking zwakke botten heeft en risico loopt op osteoporose (botontkalking)? Nee, helemaal niet. Een wetenschappelijke studie (8) onderzocht boeddhistische nonnen, waarvan een deel vegetarisch was (en dus nog melk consumeerde) en een ander deel veganistisch was (en dus geen melk consumeerde). Er was geen duidelijk verschil waar te nemen in risico op osteoporose in de twee groepen. Zoals je hier kan zien, lijkt zelfs het omgekeerde waar te zijn: hoe meer glazen melk je drinkt, hoe meer risico op een gebroken heup je loopt (een gebroken heup is een goede indicatie van osteoporose), zeker als vrouw. Dit heeft waarschijnlijk te maken met galactose, een stof in melk die, als hij niet goed afgebroken wordt, de sterkte van je botten kan ondermijnen.

Waar kan je dan best wél je calcium halen? Wel, er zijn tal van veganistische bronnen van calcium, waar helemaal géén risicofactoren of dierenleed aan verbonden zijn. De belangrijkste zijn: boerenkool, broccoli, dadels, gedroogde abrikozen, tempeh, zwarte bonen, noten en zaden. Natuurlijk kan je ook opteren voor een sojamelk of havermelk waar extra calcium aan toegevoegd is, gewoon om op zeker te spelen.


Om dus op de vraag "Maar er is toch niets mis met melk?" te antwoorden: jawel, er is behoorlijk wat mis met melk...






Nu is het aan jullie!


Wat is jullie mening over de milieu-impact van melk? Geloof jij dat je melk nodig hebt voor sterke botten?


We horen graag van jullie in de comments!


Volg ons op Facebook en Pinterest, en blijf op de hoogte van nieuwe posts.